Üst panel, 2006'dan beri Avrupa'da kullanılan Ortak Hava Kalitesi İndeksi (CAQI) tahminini gösterir. Bu, 1 ile 100 arasındaki bir ölçek üzerindeki bir sayıdır; düşük değerler (yeşil renkler) iyi hava kalitesi, yüksek değerler (kırmızı renkler) kötü hava kalitesi anlamına gelir. CAQI renk kodlaması, meteogramın tüm hava kirliliği tahmin panellerinde kirlilik seviyesini göstermek için kullanılır. Polen tahmini için ise renk kodlamasıyla ilgili resmî bir kılavuz yoktur, çünkü polenler Hava Kalitesi İndeksi tahminine dâhil değildir. Hava Kal
İkinci panel Bechyně için parçacık (PM ve çöl tozu) tahminini gösterir. Atmosferik partikül madde (PM), havada asılı duran mikroskobik katı veya sıvı maddelerdir. Partikül maddelerin kaynakları doğal ya da antropojenik olabilir. Halk sağlığı açısından en büyük endişe, akciğerin en derin bölgelerine kadar solunabilecek kadar küçük parçacıklardır. Bu parçacıkların çapı 10 mikrondan küçüktür (yaklaşık bir insan saç telinin 1/7’si kalınlığında) ve PM10 olarak tanımlanır. Bunlar; duman, kurum, toz, tuz, asitler ve metaller gibi maddelerin bir karışımıdır. Partiküller ayrıca motorlu taşıtlardan ve endüstriden salınan gazların atmosferde kimyasal reaksiyonlara girmesiyle de oluşur. PM10, çıplak gözle sis şeklinde görülebilen, genellikle smog olarak adlandırdığımız olgudur. PM10 tüm hava kirleticileri arasında en zararlı olanlardandır.
- PM10 astım ataklarının sayısını ve şiddetini artırabilir
- PM10 bronşit ve diğer akciğer hastalıklarına neden olur veya bunları ağırlaştırır
- PM10 vücudun enfeksiyonlarla mücadele etme yeteneğini azaltır
PM10, PM2.5 olarak tanımlanan ince partikül maddeyi de içerir; bunlar çapı 2,5 μm veya daha küçük olan ince parçacıklardır. Partikül hava kirliliğinin halk sağlığı üzerindeki en büyük etkisinin, PM2.5’e uzun süreli maruziyetten kaynaklandığı anlaşılmaktadır:
- PM2.5, özellikle kardiyovasküler nedenlerden kaynaklanan yaşa özgü ölüm riskini artırır.
Çöl Tozu, çöllerden kaynaklanan 62 μm'den daha küçük parçacıklardan oluşur. Toz parçacıkları genellikle küçüktür ve bu da PM10 ve PM2.5'in yüksek konsantrasyonlarına ve bunlarla ilişkili tüm sağlık etkilerine yol açar.
Hava kirletici gazların konsantrasyon tahminleri üçüncü panelde gösterilir. Ozon (O₃) kirliliği, alt troposferde çoğunlukla kentsel alanlarda oluşur. Ozon şunlara yol açabilir:
- Derin ve güçlü nefes almayı zorlaştırmak
- Nefes darlığına ve derin nefes alırken ağrıya neden olmak
- Öksürüğe ve boğaz ağrısı veya kaşıntısına neden olmak
- Solunum yollarını iltihaplandırmak ve zarar vermek
- Astım, amfizem ve kronik bronşit gibi akciğer hastalıklarını kötüleştirmek
- Astım ataklarının sıklığını artırmak
- Akciğerleri enfeksiyona daha duyarlı hâle getirmek
- Belirtiler ortadan kalksa bile akciğerlere zarar vermeye devam etmek
- Kronik obstrüktif akciğer hastalığına (KOAH) neden olmak
Kükürt dioksit (SO₂), görünmez olan ve keskin, rahatsız edici bir kokuya sahip bir gazdır. Diğer maddelerle kolayca reaksiyona girerek sülfürik asit, sülfüröz asit ve sülfat parçacıkları gibi zararlı bileşikler oluşturur.
- SO₂'ye kısa süreli maruz kalma, insan solunum sistemine zarar verebilir ve nefes almayı zorlaştırabilir.
- SO₂ ve diğer kükürt oksitleri asit yağmuruna katkıda bulunarak hassas ekosistemlere zarar verebilir.
- Çocuklar, yaşlılar ve astım hastaları SO₂'nin etkilerine karşı özellikle hassastır.
Azot dioksit (NO₂), karakteristik keskin ve yakıcı bir kokuya sahip, kırmızımsı kahverengi bir gazdır ve önemli bir hava kirleticidir. Azot dioksitinin başlıca kaynağı fosil yakıtların—kömür, petrol ve gaz—yakılmasıdır. Şehirlerdeki azot dioksitinin çoğu motorlu taşıt egzozundan gelir. Azot dioksiti, ozon oluşumuna katkıda bulunduğu ve bunun insan sağlığı üzerinde önemli etkileri olabileceği için önemli bir hava kirleticidir.
- NO₂, akciğerlerin zarını iltihaplandırır ve akciğer enfeksiyonlarına karşı bağışıklığı azaltabilir
- NO₂, hırıltı, öksürük, soğuk algınlığı, grip ve bronşit gibi sorunlara yol açar
Feragatname
Avrupa Komisyonu, ECMWF veya meteoblue, burada sunulan tahmin bilgilerinin herhangi bir şekilde kullanımından sorumlu değildir. Tahminler 12 km çözünürlüğe sahip bir atmosfer modeli kullanılarak üretilmiştir. Çıktılar gerçek konsantrasyonlarla yeterince yüksek korelasyon göstermeyebilir. Özellikle kirlilik zirvesi veya kirlilik uyarısı durumunda lütfen yerel hava kalitesi kurumunuza başvurun.
