ზედა პანელი აჩვენებს ჰაერის ხარისხის საერთო ინდექსის პროგნოზს (ჰხსი), რომელიც გამოიყენება ევროპაში 2006 წლიდან. ეს არის ციფრი 1-დან 100-მდე შკალაზე, სადაც დაბალი მნიშვნელობა (მწვანე ფერი) ნიშნავს ჰარის კარგ ხარისხს და მაღალი მნიშვნელობა (წითელი ფერი), ნიშნავს ჰაერის ცუდ ხარისხს. ფხსი ფერების კოდირება გამოიყენება მეტეოგრამის ჰაერის დაბინძურების ყველა პროგნოზის პანელზე დაბინძურების დონის საჩვენებლად. მტვრის პროგნოზისასთვის ფერების კოდირების ოფიციალური სახელმძღვანელო მითითებები არ არსებობს, რადგან მტვერი არ წარმოადგენს ჰაერის ხარისხის ინდექსის პროგნოზის ნაწილს. ჰაერის ხარისხის ინდექსი განისაზღვრება ცალკე, გზებთან ახლოს (“ძირითადი” ინდექსი), ან გზებიდან მოშორებით ("ძირითადი" ინდექსი). meteoblue იყენებს ძირთად ინდექსს, რადგან ამინდის მოდელებს არ შეუძლიათ მცირე ზომის განსხვავებების რეპროდუცირება გზების გასწვრივ. აქედან გამომდინარე, გზების გასწვრივ გაზომვები აჩვენებს უფრო მაღალ მნიშვნელობებს, ვიდრე პროგნოზი.
მეორე პანელი აჩვენებს ნაწილაკების პროგნოზს (მყარი ნაწილაკები - მნ და უდაბნოს მტვერი) Lintonსთვის. ატმოსფერული მყარი ნაწილაკები (მნ)წარმოადგენენ მიკროსკოპულ ჰაერში გაბნეულ მყარ ან თხევად ნივთიერებებს. მყარი ნაწილაკების წყარო შეიძლება იყოს ბუნებრივი ან ანთროპოგენური. ყველაზე დიდ შეშფოთებას საზოგადოებრივი ჯანდაცვისთვის წარმაოდგენენ ის ნაწილაკები, რომლებიც საკმაოდ მციარე იმისათვის, რომ შეაღწიოს ფილტვის ყველაზე ღრმა ნაწილებში. ეს ნაწილაკები 10 მიკრონზე მცირე ზომის არიან დიამეტრით (დაახლოებით ადამიანის თმის ღერის სისქის 1/7) და განისაზღვრებიან, როგორც მნ10. ისინი იმ მასალების ნარევია არიან, რომლებიც შეიცავენ ბოლს, ჭვარტლს, მტვერს, მარილს, მჟავებს და ლითონებს. მყარი ნაწილაკები ყალიბდებიან მაშინაც, როდესაც სატრანსპორტო საშუალებიდან და მრეწველობიდან ემიტირებულია გაზები შედიან ქიმიურ რეაქციაში ატმოსფეროში. მნ10 თვალის მიერ აღიქმება, როგორც ნისლი, რომელსაც მივიჩნევთ სმოგად. მნ10 შედის ყველაზე მავნე ჰაერის დამაბინძურებლებში.
- PM10 შეუძლია გაზარდოს ასთმის შეტევის რაოდენობა და სიმძიმე
- PM10 იწვევს და ამწვავებს ბრონქიტსა და ფილტვის სხვა დაავადებებს
- PM10 ამცირებს ორგანიზმის ბრძოლისუნარიანობას ინფექციების მიმართ
PM10 მოიცავს მცირე მყარ ნაწილაკებს განსაზღვრულს როგორც PM2.5, რომლებიც წარმოადგენენ მყარ ნაწილაკებს 2.5 მკმ ან ნაკლები დიამეტრით. ყველაზე დიდ ზეგავლენას საზოგადოებრივ ჯანდაცვაზე ჰაერის მტვრის ნაწილაკებით დაბინძურება ახდენს PM2.5-ი ხანგრძლივი ზემოქმედებისას:
- PM2.5 ზრდის ასაკობრივი სიკვდილიანობის რისკს, განსაკუთრებით გულ-სისხლძარღვთა მიზეზით.
უდაბნოს მტვერიშედგენა 62 მკმ-ზე მცირე ზომის ნაწილაკებისგან, რომლებიც წარმოიქმნება უდაბნოში. ხშირად, მტვრის ნაწილაკები არია პატარა, რასაც მივყავართ PM10 და PM2.5 მაღალ კონცენტრაციამდე და ყველა თანმდევ ზემოქმედებამდე ჯანმრთელობაზე.
ჰაერის დამაბინძურებელი გაზების კონცენტრაციის პროგნოზი წარმოდგენილია მესამე პანელზე. ოზონით (O₃) დაბინძურება ქვედა ტროპოსფეროში ძირითადად ხდება ურბანულ ზონებში. ოზონს შეუძლია:
- გაართულოს ღრმად და ენერგიულად სუნთქვა
- გამოიწვიოს ქოშინი და ტკივილი ღრმად ჩასუნთქვისას
- გამოიწვიოს ხველა და ყელის ტკივილი ან წვა
- სასუნთქი გზების ანთება და დაზიანება
- გაამწვავოს ფილტვის დაავადებები ისეთი, როგორიც არის ასთმა, ემფიზემა და ქრონიკული ბრონქიტი
- გაზარდოს ასთმური შეტევების სიხშირე
- გახადოს ფილტვები ინფექციების მიმართ უფრო მგრძნობიარე
- გააგრძელოს ფილტვების დაზიანება მაშინაც კი, როდესაც სიმპტომები აღარ არის
- გამოიწვიოს ფილტვების ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადება (ფქოდ)
გოგირდის დიოქსიდი (SO₂)არის გაზი, რომელიც უხილავია და აქვს უსიამოვნო, მკვეთრი სუნი. ის ადვილად შედის რეაქციაში სხვა ნივთიერებებთან და ქმნის მავნე ნივთიერებებს ისეთს, როგორიც არის გოგირდის მჟავა, გოგირდოვან მჟავას და სულფატის ნაწილაკებს.
- მოკლევადიანი ზემოქმედებისასაც კი SO₂ შეუძლია მიაყენოს ზიანი ადამიანის რესპირატორულ ფუნქციას და გამოიწვიოს სუნთქვის გაძნელება.
- SO₂ და სხვა გოგირდის ოქსიდები ხელს უწყობენ მჟავა წვიმას, რომელსაც შეუძლიათ ზიანი მოაყენონ მგრძნობიარე ეკოსისტემას.
- ბავშვები, ხანდაზმულები და ისინი, ვისაც აწუხებს ასთმა არიან განსაკუთრებით მგრძნობიარე SO₂-ს ეფექტის მიმართ.
აზოტის დიოქსიდი (NO₂)წარმოადგენს მოწითალო-ყავისფერ გაზს, რომელსაც დამახასიათებელი მკვეთრი, ძლიერი სუნი აქვს და წარმოადგენს ცნობილ ჰაერის დამაბინძურებელს. აზოტის დიოქსიდის ძირითად წყაროს საწვავი წიაღისეულის: ქვანახშირი, დავთობი და გაზი, წვა წარმოადგენს.ქალაქებში აზოტის დიოქსიდის უმეტესი ნაწილი გამოიყოფა ავტომობილის გამონაბოლქვიდან. აზოტის დიოქსიდი ჰაერის მნიშვნელოვანი დამაბინძურებელია, რადგან ხელს უზყობს ოზონის ფორმირებას, რომელიც მნიშვნელოვან ზემოქმედებას ახდენს ადამიანის ჯანმრთელობაზე.
- NO₂ იწვევს ფილტვების ანთებას, და შესაძლოა შეასუსტოს ფილტვის იმუნიტეტი ინფექციებისადმი
- NO₂ იწვევს ისეთ პრობლემებს, როგორებიც არის ხიხინები, ხველა, გაციება, გრიპი და ბრონქიტი
უარყოფა
არც ევროკომისია, არც ECMWF და არც meteoblue არ არის პასუხისმგებელი აქ წარმოდგენილი პროგნოზის ინფორმაციის გამოყენებაზე. პროგნოზები გაცემულია ატმოსფერული მოდელიდან 12 კმ გარჩევადობით. შედეგები შეიძლება არ იყოს საკმარისად კორელირებული რეალურ კონცენტრაციებთან. გთხოვთ, მიმართოთ ჰაერის ხარისხის ადგილობრივ სააგენტოს, განსაკუთრებით დაბინძურების პიკის ან დაბინძურების გაფრთხილების შემთხვევაში.
