Ryzyko upraw

Diagram analizy ryzyka klimatycznego dla upraw pokazuje ryzyko suszy, upału lub mrozu dla wybranej uprawy w wybranej lokalizacji, obliczone dla wybranego okresu od 1985 roku do dziś.

Uwaga: Niniejszy diagram zakłada, że użytkownik zna pojęcie sumy temperatur efektywnych (GDD) oraz faz rozwojowych upraw.

Pionowe kolorowe pasy w tle wskazują fazy rozwojowe wybranej uprawy. Nazwy faz wzrostu (fenologiczne fazy rozwoju) na pasku kolorów są umieszczone na końcu każdej fazy (z prawej strony).

Diagram prognozy ryzyka pogodowego dla upraw wskazuje ryzyko dla wybranej uprawy wynikające z suszy, upału lub mrozu w bieżącym sezonie w wybranej lokalizacji, na podstawie 7-dniowej oraz sezonowej prognozy.

Uwaga: Niniejszy diagram zakłada, że użytkownik zna pojęcie sumy temperatur efektywnych (GDD) oraz faz rozwojowych upraw.

Pasek kolorów pod diagramem wskazuje fazy rozwojowe wybranej uprawy. Nazwy faz wzrostu (fenologiczne fazy rozwoju) na pasku kolorów są umieszczone na końcu każdej fazy.

Miesiąc rozpoczęcia sezonu: Miesiąc, w którym wybrana uprawa jest zazwyczaj sadzona w Europie. Dostosuj miesiąc rozpoczęcia sezonu w razie potrzeby. W ustawieniach (prawy górny róg) możesz również określić dzień w miesiącu rozpoczęcia sezonu, aby wskazać datę sadzenia.

Miesiąc zakończenia sezonu: Miesiąc, w którym wybrana uprawa jest zazwyczaj zbierana w Europie. Dostosuj miesiąc zakończenia sezonu w razie potrzeby.

Początkowy rok okresu referencyjnego: Obliczone ryzyko opiera się na pogodzie obserwowanej w okresie referencyjnym. Możesz ustawić rok początkowy w przedziale od 1985 do ubiegłego roku.

Końcowy rok okresu referencyjnego: Obliczone ryzyko opiera się na pogodzie obserwowanej w okresie referencyjnym. Możesz ustawić rok końcowy w przedziale od 1986 do ubiegłego roku.

Okres referencyjny 2 – rok początkowy: Średnia wartość zmiennej pogodowej determinującej ryzyko w okresie referencyjnym 2. Możesz ustawić rok początkowy w przedziale od 1985 do ubiegłego roku.

Okres referencyjny 2 – rok końcowy: Średnia wartość zmiennej pogodowej powodującej ryzyko w okresie referencyjnym 2. Możesz ustawić rok końcowy w przedziale od 1986 do ubiegłego roku.

Uwaga: Dla lokalizacji na półkuli południowej daty początku i końca sezonu są przesunięte o sześć miesięcy.

Etapy rozwoju rośliny wynikają ze skumulowanej sumy stopniodni wzrostu (growing degree days) opisanej w literaturze i przedstawionej w poniższej tabeli. To, jak bardzo zjawisko pogodowe wpływa na uprawę, zależy od jej fazy rozwojowej, co również pokazano w tabeli. Wartości wpływu pochodzą z literatury i są wyrażone w skali od 0,0 do 1,0, gdzie niższe wartości oznaczają mniejszy wpływ.

Oś pionowa przedstawia prawdopodobieństwo wystąpienia wybranego zdarzenia (susza, mróz, upał). Prawdopodobieństwo bazuje na statystykach historycznych dla wybranego okresu referencyjnego.

Domyślnie zdarzenia są definiowane następująco: podczas suszy dostępna woda w glebie spada poniżej 3 mm, podczas przymrozku temperatura spada poniżej 0 °C na 3 godziny lub dłużej, a podczas upału temperatura wzrasta powyżej 30 °C na 3 godziny lub dłużej. Parametry te można dostosować w panelu Ustawienia.

Wskazówka: Aby uzyskać przydatny wykres, wybierz okres referencyjny obejmujący co najmniej 5 lat.

W zależności od tego, czy analizowany jest risk suszy, mrozu czy upału, niebieska krzywa pokazuje odpowiednio szacowaną dostępną wodę w glebie, dzienną temperaturę minimalną lub dzienną temperaturę maksymalną, obliczone na podstawie pogody do bieżącej daty. Fioletowa krzywa przedstawia 7-dniową prognozę, a brązowe krzywe – różne prognozy sezonowe publikowane przez Europejskie Centrum Prognoz Średnioterminowych (ECMWF) oraz różne krajowe służby meteorologiczne.

Wskazówka: Możesz włączać i wyłączać krzywe, klikając w legendę pod wykresem.

Uwaga: Nie zobaczysz części lub wszystkich krzywych prognozy, jeśli bieżąca data wypada poza sezonem wzrostu wybranej uprawy.

Czarna i szara krzywa przedstawiają (średnie) zachowanie pogody w okresach referencyjnych, które możesz zdefiniować. Ponadto szary obszar obejmuje dwie odchylenia standardowe od średniej wartości wybranej zmiennej pogodowej z ostatnich 35 lat.

Wskazówka: Jako okresy referencyjne wybierz jeden rok z wysokimi plonami i jeden z niskimi plonami. Umożliwi to porównanie bieżącego roku z tamtymi. Dla upraw wysiewanych w jednym roku i zbieranych w następnym podaj rok zbioru.

Oś pionowa przedstawia wartość zmiennej pogodowej sterującej wybranym zdarzeniem: dostępną wodę w glebie przy suszy, dzienną temperaturę maksymalną przy upałach oraz dzienną temperaturę minimalną przy przymrozkach. Wartości zmiennej są podzielone na pięć klas: jedną powyżej wartości progowej zdarzenia i cztery poniżej tej wartości. Każdej klasie przypisano określone prawdopodobieństwo w przedziale od 0,0 do 1,0, przy czym wartość ta rośnie w miarę zbliżania się do progu i zostaje ustawiona na 1,0 po jego przekroczeniu.

Uwaga: Ten prosty model prawdopodobieństwa można dalej udoskonalać, jednak już w obecnej formie pozwala diagramowi (1) wskazać moment przekroczenia wartości progowych oraz (2) wyrazić ryzyko jako iloczyn prawdopodobieństwa zdarzenia i jego wpływu w każdym etapie wzrostu uprawy.

Kolory punktów wskazują poziom ryzyka dla uprawy zgodnie ze skalą barw po prawej stronie. Poziom ryzyka obliczany jest jako iloczyn prawdopodobieństwa wystąpienia suszy, przymrozku lub upału oraz ich wpływu na uprawę.

Wskazówka: Szczegółowe informacje znajdziesz w tym opracowaniu dotyczącym ryzyka upraw.

Poziom ryzyka związanego z suszą, upałem lub przymrozkiem dla uprawy w jej różnych fazach wzrostu to iloczyn prawdopodobieństwa i wpływu, reprezentowany graficznie przez kolory tła diagramu.

Wskazówka: Szczegółowe informacje znajdziesz w tym opracowaniu dotyczącym ryzyka upraw.